|
|
|||||
|
Wirtualna Ruda
|
|||||
|
|
|||||
|
Trasy turystyczne |
|
„Zapraszam do zwiedzania naszego miasta, do poznania jego zakątków, utrwalenia wiedzy o miejscach znanych oraz odkrycia mało uczęszczanych rudzkich ścieżek. Życzę Państwu wielu przyjemnych spacerów. Niech przedstawione poniżej trasy staną się podstawą do stworzenia Państwa osobistych szlaków po Rudzie Śląskiej.”
Prezydent Miasta Ruda Śląska – Grażyna Dziedzic
|
|
* "Spacerownik po Rudzie Śląskiej", którego fragmenty prezentujemy poniżej został opracowany przez Martę Lip-Kornatka, a projekt graficzny i skład wykonał Mariusz Kornatka
Trasy po dzielnicach*
Obszar obecnego miasta Ruda Śląska tworzy jedenaście dzielnic. Kilka z nich ma rodowód średniowieczny. Najszybszy rozwój terenów obecnej Rudy Śląskiej nastąpił w XIX wieku, kiedy na całym Górnym Śląsku intensywnie zaczął rozwijać się przemysł ciężki. Zmiany wtedy zapoczątkowane doprowadziły do scalania się niezależnych dotąd miejscowości w nowe organizmy.
Miasto w dzisiejszych granicach administracyjnych powstało dnia 1 stycznia 1959 roku z połączenia Rudy z Nowym Bytomiem. Te dwa zasadnicze człony również nie stanowiły jednolitych, zwartych organizmów miejskich. Ruda przed przyłączeniem obejmowała następujące jednostki terytorialne: Rudę, Godulę i Orzegów. W skład Nowego Bytomia wchodziły natomiast: Nowy Bytom, Bielszowice, Bykowina, Chebzie, Halemba, Kłodnica, Kochłowice, Stara Kuźnica i Wirek.
Historyczne zróżnicowanie tych obszarów, ich specyfika oraz wkład w różne gałęzie przemysłu sprawiają, że dzisiejsza Ruda Śląska to miasto pełne kolorytu - zróżnicowane, barwne a jednocześnie spójne dzięki wspólnej, bogatej historii.
Godula Chebzie Orzegów Ruda Czarny Las Wirek
Nowy Bytom Bielszowice Bykowina Kochłowice Halemba
Rudzki industrial*
Wydarzeniem kluczowym dla rozwoju przemysłu na terenie całego Górnego Śląska było powołanie Wyższego Urzędu Górniczego z siedzibą we Wrocławiu, na czele którego w 1779 roku stanął Wilhelm Friedrich von Reden. Dzięki jego zaangażowaniu w kwestię rozwoju przemysłu na górny śląska zaczęto sprowadzać nowe technologie, maszyny oraz wykwalifikowaną kadrę. Również okoliczne rody magnackie zobaczyły w industrializacji regionu szansę na pomnożenie swoich majątków. Wobec powyższego teren Górnego Śląska zaczął w szybkim tempie pokrywać się zakładami przemysłowymi, wśród których najliczniejsze były kopalnie węgla kamiennego. Nie inaczej było w przypadku Rudy Śląskiej, gdzie od początku XIX wieku możemy zaobserwować silną industrializację praktycznie wszystkich wchodzących w skład miasta dzielnic.
Większość kopalń i hut podlegała licznym zmianom organizacyjnym. Z tego powodu nie sposób wymienić wszystkich zakładów funkcjonujących na obszarze miasta na przestrzeni 200 lat. Poniżej zaprezentowane trasy spacerowe pozwalają na poznanie najważniejszych obiektów industrialnych z terenu dzisiejszej Rudy Śląskiej.
Śladami sławnych postaci*
Ruda Śląska to nie tylko budynki czy zakłady przemysłowe – to przede wszystkim ludzie. Bohaterami kolejnych tras spacerowych są ważne postacie i rody związane z miastem. To osoby, dzięki którym rozkwitały poszczególne dzielnice Rudy Śląskiej. Obszar dzisiejszego miasta można podzielić w zasadzie na trzy strefy wpływów – północne dzielnice (Orzegów, Godula i Chebzie) to tereny, którym uwagę poświęcała rodzina Schaffgotschów, centralna część (przede wszystkim dzielnica Ruda) to obszar działalności rodziny Ballestremów, natomiast południowe dzielnice miasta (Wirek, Kochłowice, Bykowina i Halemba) to z kolei okręg władania rodziny Donersmarcków. Obecność tych rodów na ziemiach należących obecnie do miasta odcisnęła ogromne piętno w postaci niezliczonych fundacji budynków użyteczności publicznej, obiektów sakralnych, osiedli robotniczych, a przede wszystkim zakładów przemysłowych, stanowiących centralną oś rozwojową poszczególnych osad. Do dzisiaj zachowało się wiele z nich. Przegląd miejsc z nim związanych stanowi kolejną grupę tras spacerowych.
Karol Godula Schaffgotsch Ballestrem Pieler
Modernistyczna architektura międzywojenna
Okres międzywojenny to szczególny okres w dziejach dzisiejszej Rudy Śląskiej. Obecne dzielnice miasta, które były wtedy odrębnymi jednostkami terytorialnymi, w wyniku podziału Górnego Śląska znalazły się w obrębie państwa polskiego. Przyłączenie tych ziem do Polski interpretowano jako ich należyty powrót do macierzy. Ówczesne władze, zarówno centralne jak i wojewódzkie, miały świadomość, że myśl tę należało w odpowiedni sposób zaakcentować na gruncie przestrzennym pozyskanych obszarów. Należy jednocześnie zauważyć, że teren dzisiejszego miasta był jednym z najdalej na zachód wysuniętych krańców naszego kraju. Właśnie owa graniczność oraz potrzeba zaakcentowania historycznego rodowodu stanowiły czynniki, które determinowały rozwój urbanistyczny dzisiejszych dzielnic Rudy Śląskiej w okresie międzywojennym.
Zachęcamy do zapoznania się z opracowaniami Marty Lip-Kornatka, zrealizowanymi w ramach stypendium Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, opisującymi achitekturę moderniztyczną na terenie Rudy Śląskiej.
Spacerownik - Modernistyczna architektura międzywojenna z terenu Rudy Śląskiej
Architektura międzywojenna na terenie Rudy Śląskiej.
Katalog wybranych zabytków modernizmu międzywojennego z terenu dzisiejszej Rudy Śląskiej
Pozostałe szlaki turystyczne
Poniżej prezentujemy pozostałe trasy turystyczne obejmujące poszczególne dzielnice miasta. Na obiektach oznaczonych na mapach zamontowano tablice informacyjne, z którymi można się także zapoznać w dziale oznakowane obiekty zabytkowe.
|
|
|
|
BIELSZOWICE |
|
|
|
BYKOWINA |
|
|
|
CHEBZIE |
|
|
|
CZARNY LAS |
|
|
|
GODULA |
|
|
|
HALEMBA |
|
|
|
KOCHŁOWICE |
|
|
|
NOWY BYTOM |
|
|
|
ORZEGÓW |
|
|
|
RUDA |
|
|
|
WIREK |
|
|
|
|
|
|
|
Projekty dofinansowane ze środków zewnętrznych |
|
|
|
|
|
|
