Wirtualna Ruda

start

historia

zabytki

szlaki

wirtualne spacery

 kontakt

ks. Jan Macha

Galeria wyjątkowych postaci związanych z Rudą Śląską

Ks. Jan Macha urodził się 18 stycznia 1914 roku w Chorzowie Starym. Uczęszczał do gimnazjum klasycznego w Królewskiej Hucie i działał w harcerstwie. Z powodu zbyt dużej ilości kandydatów, nie został przyjęty do Śląskiego Seminarium Duchownego w Krakowie. Zanim jego kandydatura została pozytywnie rozpatrzona, rok spędził na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego. Po obronie pracy magisterskiej pt. „Monografia parafii św. Marii Magdaleny w Chorzowie”, 25 czerwca 1939 roku otrzymał święcenia kapłańskie. Pracę duszpasterza rozpoczął w rodzinnej parafii, a od 10 września tego samego roku, w kościele św. Józefa w Rudzie Śląskiej. W październiku 1939 roku był współzałożycielem Polskiej Organizacji Zbrojnej, która została podporządkowana kierownictwu Służby Zwycięstwu Polski i funkcjonowała pod kryptonimem „Konwalia”. Prowadziła ona działalność propagandową, wywiadowczą oraz niosła pomoc represjonowanym. Wkrótce po założeniu rudzkiego podziemia, ksiądz Macha został jego przywódcą. 5 listopada 1941 roku został aresztowany przez gestapo. Podczas rozprawy 17 lipca 1942 roku został skazany na śmierć przez zgilotynowanie (razem z Joachimem Gürtlerem). Wyrok wykonano 3 grudnia 1942 roku, piętnaście minut po północy. Według ustaleń Instytutu Pamięci Narodowej, zwłoki ks. Machy spalono w krematorium w Oświęcimiu. Symboliczny grób znajduje się na cmentarzu rodzinnej parafii księdza, w Chorzowie Starym. O jego osobie powstał film dokumentalny w reżyserii Dagmary Drzazgi pt. „Bez jednego drzewa las lasem zostanie”. Tytuł jest nawiązaniem do słów księdza zawartych w ostatnim liście napisanym cztery godziny przed egzekucją: „Nie rozpaczajcie! Wszystko będzie dobrze. Bez jednego drzewa las lasem zostanie. Bez jednej jaskółki wiosna też zawita, a bez jednego człowieka świat się nie zawali”.

Fr. Jan Macha He was born on 18 January 1914 in Chorzów Stary. He attended the classics secondary school in Królewska Huta and was a boy scout. He was not admitted to the Silesian Higher Seminary in Cracow because there were too many applications. Before his application was accepted, he spent a year at the faculty of Law and Administration of Jagiellonian University. After defending the MA thesis entitled ”Monograph on St Mary Magdalene Parish in Chorzów,” he was ordained a priest on 25 June 1939. He started working in his home parish, then he worked in St Joseph Church in Ruda Śląska from 10 September. In October 1939, he was a co-founder of Polska Organizacja Zbrojna (Polish Armed Organisation – PAO) which was subordinated to the leaders of Służba Zwycięstwu Polski (The Polish Victory Service) and operated under the code name Konwalia (”Lily of the valley”). The PAO was involved in propaganda and intelligence activities and in helping the oppressed. Soon after the establishment of the Ruda underground, Fr. Macha became its leader. He was arrested by the Gestapo on 5 November 1941. During the trial on 17 July 1942, he was sentenced to death by guillotine (together with Joachim Gürtler). He was executed on 3 December 1942 at a quarter past midnight. According to Instytut Pamięci Narodowej (The Institute of National Remembrance), the corpse of Fr. Macha was burnt in a crematorium in Oświęcim. The symbolic grave is in the cemetery of the priest’s home parish, in Chorzów Stary. The documentary film about him, directed by Dagmara Drzazga, is entitled „Bez jednego drzewa las lasem zostanie” (“A forest without one tree will still be a forest”). The title is a reference to the priest’s words from his last letter, written four hours before the execution: ”Do not despair! Everything will be all right. A forest without one tree will still be a forest. A spring without one swallow will still come and the world without one man will not come to an end.”

Der Priester Jan Macha ist am 18. Januar 1914 in Chorzów Stary geboren. Er besuchte das Klassische Gymnasium in Królewska Huta und war in der Pfadfinderbewegung tätig. Aufgrund der Vielzahl an Kandidaten nahm ihn Schlesiens Priesterseminar in Kraków nicht auf. Bis seine Kandidatur akzeptiert wurde, verbrachte er ein Jahr an der Fakultät für Recht und Verwaltung an der Jagiellonen-Universität in Kraków. Nach der Verteidigung seiner Magisterarbeit unter dem Titel „Die Monographie der Pfarrei Maria Magdalena in Chorzów“ wurde er am 25. Juni 1939 zum Priester geweiht. Die priesterliche Arbeit begann er in der Familienpfarrei und setzte sie ab dem 10. September desselben Jahres in der St. Josephskirche in Ruda Śląska fort. Im Oktober 1939 war er Mitbegründer der Polnischen Streitorganisation (Polska Organizacja Zbrojna), die der Führung der Organisation Dienst für den Polnischen Sieg (Służba Zwycięstwu Polski) unter dem Kryptonym „Konwalia“ untergeordnet wurde. Die Organisation führte Propagandatätigkeiten aus, war ein Nachrichtendienst und leistete Hilfe für Unterdrückte. Schon bald nach der Gründung des Rudaer Untergrunds, wurde Macha dessen Anführer. Am 5. November 1941 wurde er von der Gestapo verhaftet. Am 17. Juli 1942 wurde er während einer Verhandlung zum Tode durch Guillotine verurteilt (zusammen mit Joachim Gürtler). Das Urteil wurde am 3. Dezember 1942 um 0:15 Uhr vollstreckt. Nach Erkenntnissen des Institut für Nationales Gedenken (Instytut Pamięci Narodowej) wurde Machas Leiche im Krematorium in Auschwitz verbrannt. Auf dem Friedhof seiner Heimatpfarrei in Chórzow Stary gibt es ein symbolisches Grab. Der Dokumentarfilm „Ohne einen Baum bleibt der Wald noch Wald“ von Dagmara Drzazga wurde über seine Person gedreht. Der Titel nimmt Bezuf auf die Worte, die der Priester vier Stunden vor seiner Hinrichtung in einem Brief schrieb: „Verzweifelt nicht! Alles wird gut. Ohne einen Baum bleibt der Wald noch Wald. Ohne eine Schwalbe wird der Frühling auch noch blühen, und ohne einen Mann wird die Welt nicht zusammenbrechen.“

powrót do galerii