Wirtualna Ruda

start

historia

zabytki

szlaki

wirtualne spacery

 kontakt

Jan Wypler

Galeria wyjątkowych postaci związanych z Rudą Śląską

Jan Wypler urodził się 14 maja 1890 roku w Kochłowicach w rodzinie robotniczej. Na uniwersytetach we Wrocławiu i Kilonii w przeciągu siedmiu lat studiował filozofię, romanistykę, germanistykę, slawistykę i sanskryt. W tym czasie tłumaczył na język niemiecki utwory m.in. Leopolda Staffa, Stefana Żeromskiego i Stanisława Wyspiańskiego. W 1919 roku po powrocie na Górny Śląsk objął posadę nauczyciela w zabrzańskim gimnazjum. Zajął się działalnością propagandową dla Polskiego Komisariatu Plebiscytowego. W 1922 roku, po przyłączeniu do Polski dużej części Górnego Śląska, przeprowadził się do Katowic i uczył tam w Państwowym Gimnazjum (dzisiejsze Liceum im. A. Mickiewicza). W latach 1931-39 kontynuował pracę nauczyciela w Mysłowicach. To właśnie wtedy, w 1937 roku, dzięki wydaniu słownika polsko – chińskiego przez Domana Wielucha, zainteresował się sinologią. Zajął się tłumaczeniem m.in. chińskiej i japońskiej poezji, filozofii i przysłów, a już w 1939 roku wydał rozprawkę „Jak można łatwo nauczyć się po chińsku”. Okres II wojny światowej spędził w Katowicach nauczając języków obcych na tajnych kompletach. Po wojnie wrócił do działalności tłumacza i kontynuował pogłębianie wiedzy z zakresu sinologii. Znał około 40 języków obcych, w tym 22 biegle (m.in. chiński i japoński). W zakresie wiedzy o Chinach i ich literaturze stał się ekspertem na skalę światową. Zmarł 24 grudnia 1965 roku w Katowicach. Pochowano go w Kochłowicach, a nad grobem przemawiał przedstawiciel Związku Literatów Polskich, Wilhelm Szewczyk, który w swoich „Wspomnieniach” napisał: „Jan Wypler jest chlubą Śląska na miarę europejską”.Jego imię otrzymała jedna z ulic w Katowicach oraz szkoła w Bykowinie w Rudzie Śląskiej.

Jan Wypler. He was born on 14 May 1890 in Kochłowice in a working-class family. He spent seven years at universities in Wrocław and Kiel studying philosophy, Romance languages, German language, Slavic languages and Sanskrit. During this period he translated into German the works of, among others, Leopold Staff, Stefan Żeromski and Stanisław Wyspiański. In 1919, after having returned to Upper Silesia, he took up a job as a teacher in a secondary school in Zabrze. He engaged in propaganda activities for the Polish Plebiscite Office. In 1922, after the incorporation of a significant part of Upper Silesia into Poland, he moved to Katowice and taught there in the State Secondary School (today Liceum im. A. Mickiewicza – Adam Mickiewicz High School). From 1931 to 1939, he taught in Mysłowice. In 1937, he got interested in sinology thanks to the publication of the Polish-Chinese dictionary by Doman Wieluch. He started translating Chinese and Japanese poetry, philosophies and proverbs and in 1939 he published an essay Jak można łatwo nauczyć się po chińsku (”How to learn Chinese effortlessly”). During World War II, he taught clandestine foreign language courses in Katowice. After the war, he returned to translating and continued his sinology studies. He spoke around 40 foreign languages, 22 of them fluently (among others Chinese and Japanese). He became a world-class expert on China and Chinese literature. He died on 24 December 1965 in Katowice. He was buried in Kochłowice. During the burial ceremony, a speech was given by Wilhelm Szewczyk, a representative of Związek Literatów Polskich (The Polish Writers’ Union), who wrote in his Wspomnienia (”Memories”): ”Jan Wypler is a pride of Silesia on a European scale.” A street in Katowice and a school in Bykowina in Ruda Śląska were named after him.

Jan Wypler wurde am 14. Mai 1890 in Kochłowice in eine Arbeiterfamilie hineingeboren. Innerhalb von sieben Jahren studierte er Philosophie, Romanistik, Germanistik, Slawistik und Sanskrit an den Universitäten in Wrocław und Kiel. Zeitgleich übersetzte er Werke u.a. von Leopold Staff, Stefan Żeromski und Stanisław Wyspiański ins Deutsche. Im Jahre 1919, nach seiner Rückkehr nach Oberschlesien, nahm er eine Stelle als Lehrer in einer Schule in Zabrze an. Er befasste sich mit der Propagandaarbeit für das Polnische Volksabstimmungskomitee. Im Jahr 1922, nach der Angliederung eines großen Teils Oberschlesiens an Polen, zog er nach Katowice und unterrichtete dort am Nationalen Gymnasium (heutiges A. Mickiewicz-Gymnasium). In den Jahren 1931-1939 setzte er seine Lehrtätigkeit in Mysłowice fort. Im Jahre 1937 wurde dank der Veröffentlichung des Polnisch-Chinesischen Wörterbuchs von Doman Wielucha sein Interesse an der Sinologie geweckt. Er übersetzte unter anderem chinesische und japanische Poesie, Philosophie und Sprichwörter und brachte bereits im Jahr 1939 den Aufsatz „Jak można łatwo nauczyć się po chińsku” (Wie man leicht Chinesisch lernen kann) heraus. Die Zeit des Zweiten Weltkriegs verbrachte Wypler in Katowice mit geheimem Fremdsprachenunterricht. Nach dem Krieg kehrte er zur Übersetzerarbeit zurück und vertiefte seine Sinologiekenntnisse. Er sprach 40 Sprachen, darunter 22 fließend (u.a. Chinesisch und Japanisch). Im Wissensbereich über China und seine Literatur wurde er ein Experte auf ger Ebene. Er starb am 24. Dezember 1965 in Katowice. Er wurde in Kochłowice begraben. Während der Beerdigung sprach der Vertreter des Polnischen Literaturverbandes, Wilhelm Szewczyk, der in seinen „Errinerungen“ schreiben wird: „Jan Wypler ist der Stolz Schlesiens über Europa hinaus“. Eine der Straßen in Katowice und die Schule in Bykowina in Ruda Śląska tragen seinen Namen.

powrót do galerii