Projekt: Konserwacja rzeźby "Ptaki" w Rudzie Ślaskiej

Beneficjent: Miasto Ruda Śląska

Okres realizacji:  od 22-03-2023 do 15-11-2023

Całkowita wartość projektu (PLN): 104 500,00 zł
Poziom dofinansowania (%): 89,50
Kwota dofinansowania (PLN): 93 527,50 zł

 

 

 

 

 

W ramach Programu Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku pn.  „Rzeźba w przestrzeni publicznej dla Niepodległej – 2023” Ruda Śląska uzyskała dofinansowanie projektu pn. „Konserwacja rzeźby Ptaki w Rudzie Śląskiej”. Do programu zgłoszono z całego kraju 106 wniosków o dofinansowanie z czego jedynie 27 wniosków uzyskało wsparcie finansowe. Wniosek z Rudy Śląskiej został wysoko oceniony i uplasowało się na 4 lokacie. Rozpoczęcie prac zaplanowano na maj.

 

Rzeźba Ptaki ustawiona jest równolegle do przebiegu ulicy Czarnoleśnej (naprzeciwko wjazdu na stadion lekkoatletyczny)  na terenie zieleńca o powierzchni 1,2 ha, powstałego między 1970 a 1980 rokiem w miejscu, gdzie poprzednio istniała hałda pogórnicza. Miejsce to założono najprawdopodobniej z inicjatywy pobliskiej kopalni „Pokój” lub znajdującego się w sąsiedztwie Klubu Sportowego „Pogoń”. Sam obiekt przedstawia stylizowane sylwetki ptaków wzbijających się do lotu. Planowane prace mają za zadanie doprowadzenie rzeźby do właściwego stanu zachowania, co też umożliwi jej ocalenie. Warto dodać, że dofinansowanie obejmuje także odszukanie, potwierdzenie i popularyzację wiedzy na temat pomnika oraz śląskiej rzeźby powojennej. 

 

Rzeźba „Ptaki” stanowi jeden z ciekawszych przykładów plenerowej rzeźby o cechach abstrakcyjnych, popularnej na terenie Górnego Śląska w latach 70-tych XX wieku. Jej autorstwo łączy się ze znakomitym artystą, szczególnie prężenie działającym w tamtym okresie – Henrykiem Fudali.

 

 

 

Realizacja zadania jest powiązana z prowadzonym przez miasto projektem "Trakt Rudzki", który ma na celu zwiększenie atrakcyjności terenów zielonych w mieście oraz stworzenie siatki połączeń funkcjonalnych pomiędzy jego dzielnicami. Jedno z takich połączeń znajduje się w bezpośrednim sąsiedztwie "Ptaków".

 

To kolejna rzeźba na terenie miasta, którą odnowimy dzięki współpracy z Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku. W 2021 roku miasto pozyskało środki na renowację rzeźby Górnika-Olimpijczyka ulokowanej na pl. Żwirki i Wigury w dzielnicy Ruda. Koszt robót wyniósł ok. 63 tys. zł, z czego blisko 55,5 tys. zł pochodziło z dotacji z programu „Rzeźba w przestrzeni publicznej dla Niepodległej – 2021”. W ramach projektu wykonano konserwację rzeźby i postumentu, a także oczyszczono i zabezpieczono nieckę zbiornika, w którym znajduje się rzeźba.

 

Celem obecnego zadania jest wykonanie konserwacji rzeźby „Ptaki”, zlokalizowanej przy ul. Czarnoleśnej w Rudzie Śląskiej. Aktualnie obiekt znajduje się w złym stanie technicznym, planowane prace mają za zadanie doprowadzenie go do właściwego stanu zachowania, co umożliwi jego ocalenie. Pomnik znajduje się na terenie zieleńca o powierzchni 1,2 ha, zorganizowanego w miejscu, gdzie poprzednio istniała hałda pogórnicza. Zieleniec powstał w okresie pomiędzy 1970 z 1980 rokiem, najprawdopodobniej z inicjatywy pobliskiej kopalni „Pokój” lub znajdującego się w sąsiedztwie Klubu Sportowego „Pogoń”. Zły stan obiektu sprawia, że ta część miasta, mimo, że centralnie położona, nie jest odwiedzana przez okolicznych mieszkańców czy turystów. Pomnik stanowi doskonały przykład plenerowej rzeźby o cechach abstrakcyjnych, popularnej na terenie Górnego Śląska w latach 70-tych XX wieku. Jego autorstwo łączy się ze znakomitym artystą, szczególnie prężenie działającym w tamtym okresie – Henrykiem Fudali.

 

Henryk Fudali urodził się w 1939 roku w Jarosławiu. W 1947 roku wraz z matką przyjechał do Bytomia, gdzie zamieszkał. Naukę w kierunku artystycznym pobierał w Liceum Plastycznym w Jarosławiu, a następnie studiował na ASP w Krakowie u prof. Wandy Ślędzińskiej. Po zakończonej edukacji powrócił na Śląsk, gdzie pracował w kopalni Ludwik – Concordia w Zabrzu. Jest autorem licznych rzeźb plenerowych z terenu Górnego Śląska. Do najciekawszych realizacji Fudalego należą: - rzeźba plenerowa „Zbliżenie” w Galerii Rzeźby Śląskiej, na terenie Wojewódzkiego Parku Kultury i Wypoczynku, po 1973, - Rzeźba „Kogut” w Bytomiu – Stroszku, odsłonięta w 1978 r, - Rzeźba „Ptak”, Ruda Śląska, ul. Solidarności (osiedle Halemba), 1972, - Rzeźba „Niedźwiedzie I i II” w Miechowicach i na terenie Parku Miejskiego w Bytomiu, wspólna realizacja z Józefem Sawickim. Henryk Fudali był również jednym z wykonawców 16 rzeźb dinozaurów, które osadzone są w ZOO na terenie WPKiW w Chorzowie. Prace nad rzeźbami dinozaurów prowadzone były w ramach Katowickiej Pracowni Sztuk Plastycznych, a Fudala wykonywał je wraz z W. Madejem, J. Sawickiem i J Kosorzem.

 

Rzeźba została wykonana ze sztucznego kamienia (lastrika) w narzucie. Konstrukcję stanowi szkielet z prętów zbrojeniowych, stalowych, zapewne owiniętych siatką, na którą nałożono warstwę podkładową zaprawy cementowej. Na tak przygotowany korpus nałożona została warstwa zaprawy szlachetnej (spoiwo cementowe z kruszywem kamiennym białym). Zaprawa ta była modelowana w zakresie osiągnięcia ostatecznej formy. Końcowym zabiegiem było zmycie powierzchni kwasem tak aby wyodrębnić białe kruszywo.

 

 

       

 

uszkodzenia rzeźby - odsłonięte zbrojenia przy cokole

 

 

uszkodzenia i spękania korpusu rzeźby

 

 

uszkodzenia, spękania i wysolenia dolnej cześci rzeźby

 

 

 

uszkodzenia i spękania korpusu rzeźby

 

 

uszkodzenia, spękania i wysolenia rzeźby